سایت نجوم ایران ( مرکز اطلاع رسانی اخبار رسمی نجومی، ستاره شناسی، هوافضا، آسمان شب و اخترفیزیک ایران و جهان) ؛

شکل نامتقارن مرزهای خورشیدکره، دانشمندان را امیدوار کرده‌است ویجر2 زودتر از موعد وارد فضای میان‌ستاره‌ای شود

مرزهای خارجی منظومه شمسی شکل منظمی ندارد و به‌نظر می‌رسد مشتی از درون به آن ضربه زده و بخشی از آن‌را قر کرده‌است. این نتایج به‌دنبال اطلاعات ارسالی فضاپیمای ویجر2 بدست آمده است که درحال عبور از مرزهای منظومه شمسی است. جالب این‌جا است که ویجر2 نسبت به برادر خود که در سال 2004 از منظومه شمسی خارج شد، در فاصله نزدیک‌تری نسبت به خورشید قرار دارد. بیش از سی سال است فضاپیماهای ویجر در پی یافتن ساکنان احتمالی و هوشمند غیرزمینی، مسیر خروج از منظومه شمسی را طی می‌کنند. خیلی‌ها فکر می‌کردند مولد هسته‌ای فضاپیماها در سال 2000 میلادی از کار خواهد افتاد و چیزی جز یک تابوت یخ‌زده که حامل پلاک طلایی دوستی زمینی‌ها است، از آن‌ها باقی نخواهد ماند؛ اما مراو اوفر، اخترفیزیک‌دان دانشگاه جورج ماسون ویرجینیا نظری غیر این دارد. او به تازگی توانسته‌است آخرین داده‌های ارسالی ویجر2 را تحلیل کند و با استفاده از آن، شکل خورشیدکره (هلیوسفر) را شبیه‌سازی کند. خورشیدکره، حباب مغناطیسی بسیار عظیمی است که منظومه شمسی، بادهای خورشیدی و میدان مغناطیسی خورشید را در بر گرفته‌است.

ویجر2 که در جنوب استوای منظومه شمسی حرکت می‌کند، آرام آرام اثرات ضربه خروجی (Termination Shock) را احساس می‌کند. این موج ضربه‌ای هنگامی ایجاد می‌شود که بادهای خورشیدی که با سرعت 1.6 میلیون کیلومتر در ساعت حرکت می‌کنند ( 445 کیلومتر بر ثانیه)، به بادهای میان‌ستاره‌ای که با سرعت کمتری جریان دارند برخورد می‌کنند. در سال 2002، دو سال مانده به آن‌که ویجر1 از خورشیدکره خارج شود، ابزارهای علمی آن شروع به آشکارسازی ذراتی پرانرژی ‌کرد که پس از مدتی مشخص شد منشاشان موج ضربه‌ای خروجی است. چهارسال پس از اولین گزارش ارسالی ویجر1، رابرت دکر از دانشگاه جان‌هاپکینز گزارش داده‌است که ویجر2 هم ذرات مشابهی را آشکار کرده‌است.

اما در حال حاضر، فاصله ویجر2 با خورشید حدود یک‌میلیارد و سیصد میلیون کیلومتر کم‌تر از فاصله ویجر1 با خورشید در دسامبر 2004 است که این فضاپیما از موج ضربه‌ای نیم‌کره شمالی منظومه شمسی عبور کرد. این بدان معنی است که در نیم‌کره جنوبی، موج ضربه‌ای خروجی به سمت داخل منظومه شمسی منحرف شده‌است. با توجه به داده‌های بدست‌آمده، دانشمندان انتظار دارند ویجر2 حداکثر تا دو سال آینده، از این موج ضربه‌ای عبور کند.

 اوفر در شبیه‌سازی‌های خود نشان داده‌است دلیل انحراف خورشیدکره در نیم‌کره جنوبی منظومه شمسی، احتمالا میدان مغناطیسی قوی‌تر میان‌ستاره‌ای است که میدان مغناطیسی خورشیدی را به عقب رانده‌است. اوفر توانسته نشان دهد چگونه یک میدان مغناطیسی مشخص می‌تواند با مشاهدات ویجر2 سازگار باشد. این مدل‌سازی حالتی مشابه مغناطیس‌کره زمین را تداعی می‌کند که در یک‌سو به دلیل فشار میدان مغناطیسی خورشید به داخل منحرف شده است و در سوی دیگر کشیده شده است. البته باید توجه داشت تنها اندازه‌گیری‌های دانشمندان از خورشیدکره محدود به اطلاعات ارسالی دو فضاپیمای ویجر است که آنها هم فقط دو محدوده نسبتا نزدیک به یکدیگر را در شمال و جنوب استوای منظومه شمسی اندازه‌گیری کرده‌اند و هنوز خیلی زود است بخواهیم در مورد شکل کلی این حباب عظیم اظهار نظر کنیم.

دکر و اوفر نتایج تحقیقات خود را در نشست اتحادیه ژئوفیزیک ایالات متحده ارایه کرده‌اند و امیدوارند که ویجر2 بتواند گوی سبقت را از برادر دوقلوی خود برباید و سریع‌تر به فضای میان‌ستاره‌ای راه یابد. شبیه‌سازی اوفر نشان می‌دهد ویجر2 برای رسیدن به فضای میان‌ستاره‌ای باید مسافت کوتاه‌تری را طی کند و از این رو تنها ده‌سال زمان نیاز دارد تا برای نخستین بار، یک ابزار ساخت دست بشر مرزهای میان‌ستاره‌ای را بشکند.

  منبع : New Scientist

  نويسنده  : ذولفقار دانشی