سایت نجوم ایران ( مرکز اطلاع رسانی اخبار رسمی نجومی، ستاره شناسی، هوافضا، آسمان شب و اخترفیزیک ایران و جهان) ؛

تیم تحقیقاتی نقشه برداری دیجیتال از آسمان اسلون با همکاری آزمایشگاه ملی فرمی موفق به تصویر برداری از درخشان ترین کهکشان در دوران اولیه کیهان شدند.

 در این کشف علاوه بر درخشش ناشی از شکل گیری ستارگان ، گرانش کهکشان پیش زمینه همچون عدسی یک تلسکوپ باعث کانونی شدن نور ارسالی کهکشان پس زمینه به زمین شده است.این دو عامل دست در دست هم دادند تا کشف جدید در کتاب رکورد ها ثبت گردد.

 این کهکشان که مانند کمانی نسبتا باریک در تصویر نمایان است ، در حقیقت پنجره ای رو به گذشته می باشد؛زمانی که فقط دو میلیارد سال از سن عالم (پس از انفجار بزرگ)می گذشت.

هوان لین از آزمایشگاه فرمی در این باره می گوید: تلسکوپ ماشین زمان اخترشناسان است و با نگاه در آن به گذشته سفر می کنیم. برای نمونه، نور کهکشان تازه کشف شده برای رسیدن به زمین بیش از  11 میلیارد سال نوری در راه بوده است.

سحر عالم از آزمایشگاه فرمی هدایت این تحقیقات را بر عهده داشت و در راستای جستجوی کهکشان های برخوردی به بررسی 70 هزار تصویر دیجیتالی تلسکوپ 2.5 متری رصد خانه آپاچی واقع در ایالت نیو مکزیکو پرداخت.این تصاویر با وضوح بسیار بالا از نیمکره شمالی آسمان گرفته شده بودند.سرانجام پس از  تحقیقات و بررسی های  شبانه روزی، عالم به طور ناگهانی و کاملا اتفاقی کهکشان جدید را کشف کرد. 

عالم کشف خود را چنین توصیف می کند: پس از یک روز کاری بسیار خسته بودم، اما تصمیم گرفتم برای 10 دقیقه دیگر ادامه بدهم؛ درست هنگامی که قصد داشتم کارم را به پایان برسانم،ناگهان کمانی آبی رنگ را به دور یک کهکشان بيضوى درخشان قرمز مشاهده کردم.

 او به زودی دریافت که این کمان یک کهکشان برخوردی نیست بلکه گرانش کهکشان قرمز رنگ همچون یک عدسی عمل کرده و باعث کشیدگی نور کهکشانی دیگر در دور دست ها شده است.

 او می افزاید:بلا فاصله فریاد زدم، آنجا است!آنجا است!به ساعت نگاه کردم؛ 8 بعد از ظهر بود.به همین دلیل نام جرم تازه کشف شده را " کمان ساعت 8 " نهادم.

مشاهدات بعدی رصد خانه 3.5 متری آپاچی و همراهی سایر اعضای تیم تحقیقاتی از جمله هوان لین،داگلاس تاکر ،اچ توماس دل و بوکلی گیر کشف جدید را با انتقال به سرخ 2.73 تایید کرد.اگر بخواهیم این انتقال به سرخ را به سال نوری تبدیل کنیم،این کهکشان در فاصله 11.2 میلیارد سال نوری از ما قرار دارد.

بر طبق تئوری های کنونی گرانش کهکشان  قرمز باعث افزایش درخشش کهکشان پس زمینه شده است و ضریب این افزایش درخشندگی بیش از 10 می باشد.

اگرچه که در نقشه برداری پیشین از آسمان بیش از 1000 جرم دور دست با انتقال به سرخ بسیار بالا تحت عنوان کهکشان های لایمان برک کشف شده اند. اما به دلیل کم سو بودن بیش از اندازه، مطالعه این کهکشان ها حتی با بزرگ ترین تلسکوپ های زمینی ،فرایندی بسیار مشکل و پیچیده است.دلیل نام گذاری این سیستم کهکشانی تحت عنوان لایمان برک "Lyman-break"  تغییر رنگ کهکشان های این سیستم به سبب جذب گاز هیدروژن می باشد. همان طور که پیش از این نیز اشاره شد، شکل گیری سریع ستارگان و همچنین افزایش درخشندگی ناشی از گرانش کهکشانی،کمان ساعت 8 را با ضریب درخشندگی 3 از کهکشان قبلی به نام MS 1512 - cB58 (از مجموعه کهکشان های لایمان برک) متمایز می سازد.

آلیس شیپلی از دانشگاه ایالتی پرینستون در این باره می افزاید: سیستم بزرگ نمایی و یا همان افزایش درخشندگی گرانشی مانند سنگ رزتا ما را در درک هرچه بیشتر از این کهکشان ها یاری می نماید.رصدهای با وضوح بالای طیفی ما را قادر می سازد تا به ساختار شیمیایی این کهکشان ها پی ببریم.دریابیم که شباهتی بین راه شیری و سایر کهکشان ها وجود دارد یا خیر؟و مهم تر از همه این ها از مکانیزم جریان یافتن گاز های چگال که در تمام قسمت های سیستم لایمان برک وجود دارند، آگاهی یابیم. 

عالم در پایان خاطر نشان کرد که: این دسته از کهکشان ها پس از جذب گاز ها به درون خود بلافاصله آنها را به بیرون می رانند، و این فرصتی گرانبها برای ماست تا پاسخی قانع کننده برای چگونگی این پدیده بیابیم.

برای دریافت اطلاعات بیشتر پیرامون این کشف به آدرس زیر مراجعه نمایید:

 http://arxiv.org/abs/astro-ph/0611138

  منبع : Fermi National Accelerator Laboratory news Release

  نويسنده  : اسماعیل مروجی