تلسکوپ فضایی هابل توانسته‌است فرآیندهای شدیدی از تشکیل ستارگان را در دو کهکشان برخوردی پیدا کند. پژوهشگران می‌گویند بررسی چنین برخوردهایی می‌تواند دانش ما را در مورد جهان آغازین افزایش دهد.
فعالیت شدید تولید ستارگان در کهکشانی به‌نام Arp 220 روی می‌دهد که هفتصدمیلیون سال پیش در برخورد دو کهکشان بایکدیگر به‌وجود آمد. دوربین پیشرفته نقشه‌برداری تلسکوپ فضایی هابل توانسته‌است بیش از دویست خوشه ستاره‌ای فشرده را در منطقه‌ای آشکارکند که تنها پنج‌هزار سال‌نوری پهنا دارد (5% عرض کهکشان راه‌شیری). سنگین‌ترین این خوشه‌ها بیش‌از ده‌میلیون برابر خورشید سنگینی دارند و ماده درون آنها دو برابر مقدار ماده‌ای است که بزرگ‌ترین خوشه‌های ستاره‌ای کهکشان راه‌شیری دربر دارند. مقدار گاز متمرکزشده در این ناحیه برابر تمام ذخیره گاز هیدروژن کهکشان راه‌شیری است و این نشان می‌دهد عامل تشکیل خوشه‌های ستاره‌ای ابرسنگین، آهنگ بسیار بالای تولید ستارگان است.
کهکشان Arp220 در فاصله 250میلیون سال‌نوری زمین در صورت فلکی مار قرار گرفته‌است و درخشان‌ترین کهکشان برخوردی نزدیک‌به‌زمین است (!). چنین آزمایشگاه نزدیکی می‌تواند برای بررسی برخوردهای کهکشانی بسیار مفید باشد، زیرا در میلیاردها سال پیش که جهان منبسط‌شونده امروز کوچک‌تر و فشرده‌تر بود، چنین برخوردهایی بسیار رایج بود. اخترشناسان این کهکشان را جزو کهکشان‌های فرادرخشان فروسرخ (ULIRG) طبقه‌بندی می‌کنند، زیرا بیشترین درخشندگی‌شان در نور فروسرخ تابیده می‌شود. این کهکشان‌ها حاصل برخورهای کهکشانی هستند و فرآیندهای تولید ستارگان در آنها به‌قدری شدید است که اگر بیشترین درخشندگی‌شان در نور مریی تابیده می‌شد، پنجاه‌بار درخشان‌تر از کهکشان راه‌شیری ظاهر می‌شدند.
داده‌های بدست‌آمده از تصاویر نور مریی دوربیم پیشرفته نقشه‌برداری و تصاویر فروسرخ نیکموس (دوربین و طیف‌نگار چندجسمی فروسرخ) حاکی از آن‌است که این خوشه‌های ستاره‌ای دو نوعند، یک نوع کم‌تر از ده‌میلیون سال عمر دارند و نوع دیگر بین هفتاد تا پانصد میلیون سال. اگر این کهکشان باهمین روند به تشکیل ستارگان جدید ادامه دهد، پس‌از چهل‌میلیون سال تمام ذخیره گازی خود را از دست می‌دهد.
هابل یک‌بار در سال 1992 این کهکشان را رصد کرده‌بود، اما دوربین زاویه‌باز و سیاره‌ای2 (WFPC2) تنها شش خوشه‌ستاره‌ای را ثبت کرده‌بود.این درحالی‌است که دوربین پیشرفته نقشه‌برداری دوبار حساس‌تر و پنج‌بار میدان‌دید بیشتری دارد و درنتیجه ده‌برابر از دوربین WFPC2 کاراتر است.
منبع : پایگاه خبری SpaceFlightNow.com
نويسنده : ذوالفقار دانشی