آنچه که گذشت مهمترین عناوین خبری در سال 1385 کشف جسم آسمانی جدیدی که با هیچ‌یک از اجرام شناخته‌شده سنخیتی ندارد


کشف جسم آسمانی جدیدی که با هیچ‌یک از اجرام شناخته‌شده سنخیتی ندارد

یک گروه جستجوگر ابرنواخترهای دوردست، در بررسی جهان آغازین به موجود عجیبی مشابه‌ ابرنواختر برخورد کرده‌اند که به‌هیچ‌یک از ابرنواخترهای شناخته‌شده شباهتی ندارد!

این جسم که اسفندماه سال گذشته در صورت‌فلکی عوا کشف‌شد، در نگاه اول شبیه به‌یک ابرنواختر معمولی است؛ اما درخشندگی این شبه‌ابرنواختر مدت بیشتری طول کشیده و طیف بدست‌آمده از آن کاملا غیرمعمول است. تصاویر دوربین پیشرفته نقشه‌برداری تلسکوپ فضایی هابل نشان داده‌است یکصدروز طول کشیده تا این جسم به بیشینه درخشندگی خود برسد؛ درحالی‌که در یک ابرنواختر معمولی فاصله زمانی بین انفجار و بیشینه درخشندگی تنها بیست‌روز است. هابل پیش‌از آن یک‌بار در هفته دوم بهمن‌ماه این نقطه از آسمان را رصد کرده‌بود، اما چیز خاصی ثبت نکرد. این بدان معنی‌است که این جسم در طول سه‌هفته دویست‌بار پرنورتر شده‌است.

 

سحابی خرچنگ، سحابی برجامانده از انفجار یک ابرنواختر معمولی در فاصله شش هزار سال نوری زمین ( تصویر تزیینی است)

 

 

تصاویری که به‌تازگی ازاین ناحیه گرفته‌شده، نشان می‌دهد این شبه‌ابرنواختر به‌تازگی روند کم‌نورشدن خود را آغاز کرده‌است. اما این تنها خاصیتش نیست . طیف بدست‌آمده از آن با هیچ‌یک از اجرام نسبتا دور فهرست نقشه‌برداری سراسری آسمان اسلون هم‌خوانی ندارد و رنگش هم از زمان کشف تاکنون تغییری نکرده‌است؛ این درحالی‌است که پس‌از انفجار ابرنواخترهای معمولی، دما به سرعت تغییر می‌کند و درنتیجه رنگ ابرنواخترها هم تغییر می‌کند. انتقال‌به‌سرخ محاسبه‌شده برای این جسم که می‌تواند فاصله‌اش ‌را مشخص کند، دقت مناسبی ندارد و اخترشناسان حتی شک‌دارند که این‌جسم بیرون کهکشانمان قرار گرفته‌باشد، هرچند که درون کهکشان هم جسمی را با این رفتارنمی‌شناسند. از سوی دیگر، صورت فلکی عوا به‌دور از صفحه کهکشان راه‌شیری قرار دارد و بسیار خالی است.اگر قوی‌ترین خطوط طیفی این جسم را خطوط جذبی کلسیم درنظر بگیریم، انتقال‌به‌سرخ آن 0.54 خواهد‌شد که معادل با فاصله 5.5 میلیارد سال‌نوری است. اما این جسم یک‌قدر روشن‌تر از درخشان‌ترین ابرنواخترهای این فاصله است. هیچ نشانه‌ای هم از وجود کهکشان میزبان در آن ناحیه دیده نمی‌شود.

حدس‌های اخترشناسان هم نمی‌تواند تمام خصوصیات مشاهده‌شده را ارضا کند. این جسم نه یک ستاره‌است، نه یک ابرنواختر و نه یک اختروش. آیا این جسم در فاصله بسیار دوری از ما قرار دارد؟ اگر چنین بود، انبساط عالم سبب می‌شد انفجار ابرنواختری به‌شکل نسبیتی کشیده‌شود و بدین‌ترتیب، رویداد بیست‌روزه یک ابرنواختر معمولی می‌توانست به‌شکل یک رویداد یکصدروزه با انتقال‌به‌سرخ 4 دیده‌شود؛ یعنی ابرنواختر در فاصله دوازده‌میلیارد سال‌نوری از ما قرار دارد و تنها یک‌ونیم میلیارد سال پس‌از مهبانگ منفجر شده‌است. اما مشکل این‌جا است که ستارگان جهان یک‌ونیم میلیارد ساله عناصر سنگین بسیار اندکی داشته‌اند و به شیوه دیگری منفجر می‌شدند؛ و این تازه غیر از درخشندگی بسیار بالای این ابرنواختر است.

تنها امید گروه اخترشناسان دانشگاه کالیفرنیا،برکلی این است که بتوانند داده‌های جدیدتری بدست آورند. این شبه‌ابرنواختر تا دوماه‌ونیم دیگر از زمین دیده می‌شود و این، تنها فرصتی‌است که برای بررسی این ابرنواختر با ابزارهای مختلف باقی مانده‌است. این گروه توانسته‌است برای هفته آینده وقت رصد با یک تلسکوپ بزرگ را بدست آورد. آنها امیدوارند درطول این‌مدت، طیف این جرم تحول پیدا کرده‌باشد و نشانه‌های آشنایی در آن پیدا شود. بدست‌آوردن طیف غیرمریی این جرم هم می‌تواند در شناسایی این جرم بسیار موثر باشد.

 

 

  منبع : نشریه خبری اینترنتی New Scientist

  نويسنده  : ذولفقار دانشی