رصدخانه جنوبی اروپا در نماهایی جدید، کهکشان‌های آسیب‌دیده از گرانش شدید کهکشان‌های همسایه را به تصویر کشیده است
تصاویر جدید تلسکوپ بسیار بزرگ رصدخانه جنوبی اروپا، VLT، دو کهکشان بخصوص را نشان می‌دهد که شکل و شمایل عجیبشان، حکایت از برهمکنش‌های بی‌رحمانه ابرهای عظیم گاز و دیگر کهکشان‌های اطراف دارد. این تصاویر را ابزارهای FORS1 و FORS2 در آرایه چهارگانه تلسکوپ بسیار بزرگ و با استفاده از سامانه اپتیک سازگار تهیه کرده‌اند.
تصویر نخست، کهکشان NGC 908 را نشان می‌دهد که از خمیدگی یکی از بازوهای مارپیچی‌اش رنج می‌برد. اگر بازوهای این کهکشان را با هم مقایسه کنید، متوجه می‌شوید که بازوی چپ به سمت بالا خم شده است. تکه‌های آبی‌رنگی که در سراسر این بازو می‌بینید، خوشه‌های بسیار سنگینی از ستارگان جوان و تازه متولد شده را نشان می‌دهد که بسیاری از آنها، تنها چند میلیون سال پس از تولدشان، سوخت هسته‌ای خود را تمام می‌کنند و در انفجارهای عظیم ابرنواختری نابود می‌شوند. اخترشناسان تاکنون توانسته‌اند دو ابرنواختر را در سالهای اخیر در این کهکشان شناسایی کنند، یکی در سال 1994 و دیگری در اردیبهشت‌ماه امسال! دانشمندان این کهکشان را یک کهکشان شکوفنده ستارگان می‌خوانند، زیرا آهنگ تولد ستارگان جدید در آن بسیار بسیار زیاد است.
ستاره‌شناسان حدس می‌زنند برخوردی نزدیک این کهکشان با کهکشانی دیگر، بازوی زیبایش را خم کرده و موتور تولید انبوه ستارگان جوان را در آن روشن کرده است. متاسفانه میلیون‌ها سال است که کهکشان دیگر صحنه را ترک کرده است و نمی‌توان آن را شناسایی کرد. کهکشان NGC 908 شصت و پنج میلیون سال نوری از زمین فاصله دارد و پهنایش 75هزار سال نوری است.
اما تصویر دوم، کهکشانی نامنظم را نشان می‌دهد که با سرعتی زیاد به قلب یک توده غول‌پیکر از گازهای میان‌کهکشانی فرو رفته است. ابرهای میان‌کهکشانی، این کهکشان پیکان مانند را که NGC 1427A نام دارد، در حالی تحت فشار قرار داده‌اند که کهکشان کوچک در تلاش است با سرعت 600 کیلومتر بر ثانیه از میان این توده عبور کند. اغتشاش‌های گرانشی این تصادف خشونت‌بار تاکنون به تولد ستارگان بسیاری منجر شده است.
کهکشان NGC 1427A تنها یک پنجم کهکشان راه‌شیری بزرگی دارد و پهنایش بیش‌تر از بیست‌هزار سال نوری نیست. این کهکشان با فاصله شصت میلیون سال نوری از زمین، در خوشه کهکشانی کوره (Fornax) قرار گرفته است و بسیار شبیه به ابر ماژلانی بزرگ است که همانند یک قمر بر گرد کهکشان خودمان می‌گردد. انتظار می‌رود گرانش شدید کهکشان‌های خوشه کوره، این کهکشان کوچک را در نهایت پاره پاره و اجرام آن را در فضای میان کهکشانی پخش کند.
نويسنده : ذوالفقار دانشی