اخترشناسان با بهره گیری از ماهواره سوئیفت سازمان فضایی ناسا توانستند انفجار دو ابر نو اختر را به فاصله 5 ماه در کهکشان NGC 1316 را مشاهده کنند. NGC 1316با 4 انفجار در طی 26 سال گذشته پرتعداد ترین انفجار های ابر نو اختری را به خود اختصاص داده است.
در پدیده ای کم نظیر در تصویر کهکشان NGC 1316 ، دو ابرنواختر در کنار یکدیگر قرار دارند. ابر نواختری که در سمت راست تصویر نمایان است در نوزده ژوئن سال 2006 میلادی با نام SN 2006dd و ابر نو اختر دیگری که در سمت چپ تصویر مشخص است در پنج نوامبر سال جاری با نام SN 2006mr کشف گردید.
سایر اجرام درخشان ،مانند نقطه نورانی میان تصویر و نقطه نورانی دیگر در سمت چپ به ترتیب هسته کهکشان و ستاره ای در پس زمینه می باشند.
NGC 1316 کهکشانی بیضوی است و در فاصله 80 میلیون سال نوری از ما قرار دارد.این کهکشان اخیرا با کهکشانی مارپيچى برخورد نموده و این برخورد نسبتا شدید سب شکل گیری ستارگان پرجرمی شده است. اما این ستارگان پس از مدت کوتاهی توسط انفجا های ابر نو اختری نابود گشته اند.تا کنون هر چهار ابر نو اختر کهشان NGC 1316 در رده Ia (ابر غول)دسته بندی شده اند.این دسته از ستارگان هنگامی یک کوتوله سفید شروع به بلعیدن مواد ستاره همدم خود می کند، بو جود می آیند.در حالی که برخی نظریات حاکی از آنند که انفجار های متوالی این چهار ابر نو اختر در فاصله زمانی کم کاملا اتفاقی است، دانشمندان هم اکنون در پی یافتن ارتباطی بین انفجار های ابر نو اختری با برخود دو کهکشان می باشند.
ماهواره سوئیفت در بیست نوامبر سال 2004 میلادی به مدار زمین پرتاب شد و یک سال بعد به اوج فعالیت های خود رسید.تا کنون دانشمندان بواسطه این ماهواره توانسته اند دویست انفجار پرتو گاما و همچنین هزاران جرم آسمانی را مشاهده کنند.
سوئیفت سه ابزار اصلی با خود حمل می کند، این ابزار ها عبارتند از تلسکوپ آشکار ساز انفجار پرتو گاما،تلسکوپ پرتو ایکس و تلسکوپ مرئی و فرابنفش.آشکار ساز انفجار پرتو گاما در مرکز پرواز فضایی گدارد سازمان فضایی ناسا و آزمایشگاه ملی لس آلاموس طراحی و ساخته شده است. تلسکوپ پرتو ایکس و تلسکوپ مرئی و فرابنفش سوئیفت نیز توسط تیمی از دانشگاه ایالتی پن به همراه اعضای دانشگاه لستر انگلیس ، رصدخانه اخترشناسی ایتالیا و آزمایشگاه علوم فضایی مالارد با الگوی برداری از ماموریت های پیشین ساخته شده است.
ابزار آلات پیشرفته به همراه قابلیت چرخش سریع سوئیفت ،این ماهواره را قادر می سازد تا بلافاصله پس از انفجار پرتو گاما مکان دقیق آن را در کیهان تعیین نماید.
منبع : PSU news Release
نويسنده : اسماعیل مروجی