آنچه که گذشت مهمترین عناوین خبری در سال 1384 کشف دهانه ای شگفت انگیز در تیتان


کشف دهانه ای شگفت انگیز در تیتان

طی پرواز اخیر کاسینی از نزدیکی تیتان مدارک  و شواهدی نو دال بر وجود دهانه هایی که دانشمندان سالهاست انتظارشان را می کشند , یافت شد.

در 26 اکتبر 2004 کاسینی از تیتان گذری کرد  و تصاویر بسیار مفیدی را ارسال نمود . کادر سمت چپ که با کیفیت بالایی (30 کیلومتر بر پیکسل) تهیه شده محل فرود موفقیت آمیز کاوشگر تیتان پیمای هویگنس را نشان می دهد و در قسمت راست دهانه یاد شده بخوبی مشخص شده است .

  طی پرواز اخیر کاسینی از نزدیکی تیتان مدارک  و شواهدی نو دال بر وجود یکی از همان دهانه هایی که دانشمندان سالهاست انتظارشان را می کشند و میتواند عاملی مهم و اساسی برای وجود متان در جو تیتان ، این قمر شگفت انگیز زحل باشد .  

این تصاویر در ناحیه فروسرخ امواج الکترومغناطیس برداشت شده است و نمایش دهنده ناحیه ای مدور با قطر تقریبی 30 کیلومتر است که شبیه به هیچیک از همنوعان خود در دیگر اقمار یخ زده کیوان نیست . دانشمندان این عارضه را به عنوان دهانه ای یخی که چون گنبدی ترقی کرده و دود یخ زده ای از متان را به جو تیتان تزریق می کند ، یاد می کنند.

دکتر Christophe Sotin گفت : پیش از این ، نظریه غالب وتوصیفگر وجود متان در جو قمر از دریاچه ای سراسری و غنی مملو از متان و هیدروژن حکایت می کرد .   او افزود : پیرو بازدید ها و نتایج کسب شده از کاوشگر هویگنس دریافتیم هیچ خبری از این دریاچه نیست .بزرگترین ماه کیوان ، تنها قمر شناخته شده ای است که اتمسفر با معنای آن تفکر دانشمندان را غرق در خود می کند و از ترکیب اصلی ازت (نیتروژن) با دو تا سه درصد متان   پدید آمده است . یکی از مهمترین اهداف ماموریت بی همتای کاسینی شناسایی عامل تجدید نسل متان یا به دیگر کلام چگونه تغذیه شدن اتمسفر و سیر شدن آن است . از طرفی هم   این جو چگال عکاسی در نورمرئی را از سطح سیاره بسیار متفاوت کرده است. اما دید فرو سرخی همچون دید بصری به ما کمک می کند و نقشه برداری طیفی فروسرخی هم ارزیابی ( تناظر میان عوارض) را ازمیان جو مبهم تیتان میسر می سازد .

جزئیات ناحیه مدور بخوبی نشان داده شده است ؛  و دانشمندان گمان می برند دهانه ای یخی است و بهترین نامزد برای تامین متان جوی قمرمی باشد . این تصویر در طول موجی بیش از 3/1 میکرون تهیه شده است . شش تصویر ابتدایی در شش قاب فروسرخی گرفته شده اند ؛ آخرین آنها یک یک تصویر مرکب رنگی است (قرمز=7/2 میکرون ، سبز=0/2 میکرون و آبی=6/1 میکرون) .  

 

این نماها بوسیله ادوات طیف سنجی مرئی و فروسرخی کاسینی تهیه شده که ناحیه ای 150 کیلومتری را پوشش می دهد . همنطور که اشاره شد این سیمای دایره ای شکل قطری 30 کیلومتری بهمراه دو بال گسترش یافته در در نواحی غربی می باشد .

این عارضه همچون دهانه هایی است که در زمین و نیز در زهره وجود دارد و دارای لایه های روی هم افتاده ماده ناشی از جریان هاست . دکتر Bonnie Buratti اظهار داشت : همه ما به وجود آتشفشان ها در تیتان معتقدیم و اخیراً شواهد متقاعد کننده ای حاکی از وجود آنها یافته ایم . این دقیقاً همان چیزی است که ما به دنبال آن هستیم . در مرکز این منطقه دانشمندان به وضوح محل تاریکی را مشاهده کردند که چون کاسه ای بر سر مواد مذاب استقرار یافته است . فوران ماده از این دهانه می تواند مخلوطی از یخ آب و متان باشد که احتمالاً با دیگر یخ ها و هیدروژن نیز ترکیب یافته اند .انرژی ناشی از گرمای درونی این منبع شاید سبب اصلی بالا آمدن این مواد ، تبخیر و به سطح رسیدن آنها باشد .

در آینده بازدیدهای جدید دیگری صورت خواهد گرفت که تصمیم می گیرند آیا نیروهای جزر و مدی می توانند گرمای کافی برای پیش راندن دهانه را تولید کنند یا پای دیگر منابع در این میان است . کاوشگر تحقیقاتی آژانس فضایی اروپا (ESA ) ، هویگنس ، بیننده کانالهایی تاریک و سیاه در سطح تیتان بوده است  احتمالاً عامل ایجاد آن ها فرسایش تدریجی بوسیله متان مایع یا بارش های متانی است . هویگنس سوار بر کاسینی رفته رفته به تیتان نزدیک شد و پس از رها شدن در ژانویه 2005 سطح آن را لمس کرد . دانشمندان نظریات دیگری را نیز مطرح کرده اند . آنها می گویند این تصویرنمیتواند نشانگر یک لکه ابر بوده باشد ، زیرا حرکتی از خود نشان نداده است . تفسیر دیگر آن است که یک توده از ذرات جامد بوسیله گاز یا مایع انتقال داده شده اند و مانند تلماسه های شنی در زمین چهره می نمایاند اما بدلیل عواملی چون باد شکل آن دچار دگرگونی شده است .

 

این اطلاعات در 26 اکتبر 2004 با گذر کاسینی از فاصله 1200 کیلومتری سطح تیتان بدست آمده است .
در طول دوره 4 ساله ماموریت کاسینی 45 پرواز بر فراز تیتان پیشبینی شده است که با این حساب برنامه بعدی آن در 22 آگوست 2005 عملی خواهد شد .

 

 

 

این تصویر نیزاز تصاویر فروسرخی است که اختلاف در دگرگونی   درخشندگی و شالود ه آنرا چون یک نقشه زمینی نشان می دهد . خطوط سیاه کانالها را می نمایانند و فعالیت های دهانه نیز به تصویر کشیده شده است .

 

 


 

 

 


  منبع : Spaceflightnow
  نويسنده
 : محمد سلطانی